DLSPE505: Εξελικτική Ψυχολογία: Τυπική ανάπτυξη και αποκλίσεις
Η τακτική παρακολούθηση της αύξησης και της ανάπτυξης των παιδιών έχει βασική σημασία για την πρόληψη και την διάγνωση σοβαρών νοσημάτων. Ο όρος «αύξηση» αναφέρεται στην αύξηση του μεγέθους του σώματος ή στην αύξηση των επιμέρους τμημάτων του. Ο όρος «ανάπτυξη» περιλαμβάνει τη διαφοροποίηση του οργανισμού μέσω της οποίας αποκτώνται συνεχώς νέες ικανότητες που διαμορφώνονται από την αλληλεπίδραση των γονιδίων μας με τους εξωτερικούς παράγοντες. Η φυσιολογική ανάπτυξη και αύξηση εμφανίζει ευρέα όρια και είναι δυνατόν να διαφέρουν πολύ μεταξύ των παιδιών.
Ο όρος αναπτυξιακές δυσκολίες υποδηλώνει σημαντικές αποκλίσεις από το φυσιολογικό ρυθμό ανάπτυξης. Οι δυσκολίες αυτού του τύπου εκδηλώνονται ως καθυστέρηση και /ή δυσλειτουργία βιολογικής, γνωστικής και συναισθηματικής φύσης. Γι’ αυτό και θεωρείται πολύ σημαντική η πρόωρη ανίχνευση, δηλαδή η διαδικασία διερεύνησης και αποκάλυψης κάποιας μη εμφανούς «μειονεκτικότητας» όσο το δυνατόν νωρίτερα. Η πρόωρη ανίχνευση είναι υψίστης σημασίας για το μέλλον των παιδιών, επειδή μας επιτρέπει να οργανώσουμε έγκαιρα παρεμβατικά προγράμματα, να στηρίξουμε ψυχολογικά τα παιδιά και τις οικογένειές τους και να προλάβουμε ίσως περισσότερο σοβαρές επιπλοκές. Με βάση το μοντέλο αλληλεπίδρασης οι αναπτυξιακές δυσκολίες θεωρούνται ως μια δυναμική διαδικασία στην οποία υπεισέρχονται παράγοντες που αφορούν διαφοροποιήσεις σε ό,τι αφορά το φυσιολογικό, ανάμεσα σε άτομα διαφορετικoύ φύλου και πολιτιστικού υπόβαθρου. Έτσι η καθυστέρηση στην ανάπτυξη μπορεί να εξουδετερωθεί τυχαία ή να αντισταθμιστεί.
Η Εξελικτική ψυχοπαθολογία καλύπτει το φάσμα των εξελικτικών αποκλίσεων παιδιών και εφήβων, την αναζήτηση των αιτίων που τις προκαλούν, την κλινική εικόνα που παρουσιάζει η κάθε εξελικτική διαταραχή, τις επιπτώσεις των διαταραχών στην οικογενειακή ζωή και στη σχολική επίδοση των παιδιών και τους τρόπους θεραπευτικής αντιμετώπισης.
Στο πρώτο μέρος του μαθήματος γίνεται ανάλυση των πρόσφατων εξελίξεων στη θεωρία και στην έρευνα για την ανθρώπινη ανάπτυξη από τη σύλληψη μέχρι και την εφηβική ηλικία. Εξετάζονται οι αναπτυξιακές θεωρίες με έμφαση τη γνωστική και τη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού από τη γέννηση ως την εφηβική ηλικία.
Στο δεύτερο μέρος εξετάζεται η ψυχοπαθολογία παιδιών και εφήβων (αίτια, συμπτώματα, σύγχρονοι τρόποι θεραπευτικής παρέμβασης). Επισημαίνεται ο ρόλος της οικογένειας και του σχολείου στην πρόληψη της ψυχοπαθολογίας και μαθησιακών δυσκολιών και η συμβολή τους στην έγκαιρη παρέμβαση. Η ανάλυση θα επικεντρωθεί σε τύπους άτυπης ανάπτυξης στην παιδική ηλικία και στην εφηβεία και στην κατηγοριοποίηση περιστατικών αναπτυξιακών διαταραχών με βάση τη βαρύτητα και την αιτιογένεια της αναπτυξιακής διαταραχής.
-
Ήπιες, μέτριες αναπτυξιακές διαταραχές χωρίς οργανικά αίτια και χωρίς νοητική υστέρηση.
-
Σοβαρές αναπτυξιακές διαταραχές με οργανικά αίτια και νοητική υστέρηση.
Θα αναλυθούν παραδείγματα ήπιου τύπου (π.χ. διαταραχή ελλειμματικής προσοχής – υπερκινητικότητα, δυσλεξία), και σοβαρού τύπου (διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές – αυτισμός), Συναισθηματικού τύπου διαταραχές (ψυχώσεις – κατάθλιψη παιδικής ηλικίας – αγχώδης συνδρομή ).
Τέλος θα συζητηθούν τύποι παρεμβάσεων και συμβουλευτικής παιδιών και γονέων.
ΣΚΟΠΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Ο πρώτος σκοπός του μαθήματος είναι να κατανοήσουν οι σπουδαστές τις βασικές αρχές οι οποίες διέπουν την ανάπτυξη του ατόμου στους βασικούς τομείς (γνωστικό, συναισθηματικό, κοινωνικό) κατά τη διάρκεια της βρεφικής, νηπιακής, σχολικής και εφηβικής ηλικίας και να γνωρίσουν την τυπική πορεία της ανάπτυξης σε αυτούς τους τομείς. Ειδικότεροι στόχοι είναι η εξοικείωση των σπουδαστών με τις βασικές θεωρίες της ανάπτυξης (Freud,Erikson, Piaget, Kohlberg, Bowlby κ.ά.), η κατανόηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης, καθώς και η κατανόηση των συνθηκών που επηρεάζουν αρνητικά ή θετικά την προσαρμογή του ατόμου στις εκάστοτε περιβαλλοντικές συνθήκες (risk and resilience factors).
Ο δεύτερος σκοπός είναι να γνωρίσουν οι σπουδαστές τις πιθανές αποκλίσεις από την τυπική πορεία της ανάπτυξης, με ειδικότερους στόχους την εξοικείωσή τους με βασικά θέματα της ψυχοπαθολογίας του παιδιού και του εφήβου, την ευαισθητοποίησή τους ως προς τους ειδικούς τρόπους προσέγγισης που απαιτούνται στις περιπτώσεις των παιδιών και των εφήβων με αναπτυξιακά προβλήματα και την επαφή τους με τις βασικές θεραπευτικές μεθόδους για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών. Η μελέτη σχετικών περιστατικών από τους ίδιους τους σπουδαστές και η παρουσίασή τους στην τάξη και σε γραπτή εργασία, καθώς και η ανάλυση ανάλογων περιστατικών με τη χρήση video μπορεί να συμβάλλει στην εμπέδωση τόσο των βασικών στοιχείων της τυπικής ανάπτυξης όσο και των αποκλίσεων από αυτήν.
Διαδικασία Εγγραφής
Α) Κριτήρια Εισδοχής Απαιτούμενα δικαιολογητικά:
-
Επίσημα επικυρωμένα πιστοποιητικά ακαδημαϊκών προσόντων (πτυχίο ΤΕΙ/ΑΕΙ ή πανεπιστημιακός τίτλος εξωτερικού αναγνωρισμένος από ΔΟΑΤΑΠ, με αναλυτική βαθμολογία).
-
Επικυρωμένο Απολυτήριο Λυκείου.
-
Επικυρωμένο Αντίγραφο Ταυτότητας.
-
Δύο (2) φωτογραφίες ταυτότητας.
-
Αποδεικτικά στοιχεία γνώσης της Αγγλικής γλώσσας (αν απαιτείται).
-
Μία (1) συστατική επιστολή (Πρότυπο)
-
Έκθεση ερευνητικών ενδιαφερόντων (Οδηγίες)
Β) Προεγγραφή
-
Ο/Η ενδιαφερόμενος συμπληρώνει την αίτηση και επισυνάπτει τα απαραίτητα δικαιολογητικά και τα αποστέλλει στο πιστοποιημένο συνεργαζόμενο κέντρο «Εξέλιξη»
-
Το κέντρο «Εξέλιξη» αναλαμβάνει την διαδικασία προεγγραφής του ενδιαφερόμενου με τον έλεγχο και την αποστολή των δικαιολογητικών στο Πανεπιστήμιο.
-
Το πανεπιστήμιο αξιολογεί την αίτηση και αποστέλλει αποδοχή ή μη της αίτησης εγγραφής.
Γ) Εγγραφή
Σε περίπτωση που το πανεπιστήμιο αποδεχτεί το φοιτητή αυτός καλείται να πραγματοποιήσει την κατάθεση της 1ης δόσης (Προκαταβολή) των διδάκτρων. Ακολούθως στο φοιτητή αποστέλλονται όλα τα σχετικά στοιχεία και πληροφορίες για να ξεκινήσει η φοίτηση.